Publiko gipaalerto sa Mpox

NANAWAGAN ang mga opisyal sa panglawas sa Sugbo ngadto sa publiko nga magmabinantayon apan dili mag-panic sa pagtumaw sa gidudahang kaso sa Monkeypox (Mpox), usa ka makatakod nga sakit nga niabot na sa tulo ka siyudad dinhi.

Sa Mandaue, ang City Health Office nisubli sa pagpahinumdom sa publiko sa health protocols nunot sa gipatas-an nga surveillance. 

Ang mga lumolupyo gipasidan-an nga mosul-ob og face masks, pirmeng pagpanghunaw, paglikay sa daghang tawo ug pirmeng manglimpyo sa kaugalingon.

Kadtong dunay mga symptoms sama sa rashes, hilanat, o pagpanakit sa kalawasan kinahanglan nga magpahiling dayon sa mga doktor aron ma-isolate sa ilang balay.

Ang pagpahinumdom gihimo human ang Dakbayan sa Talisay, Mandaue, ug Lapu-Lapu nikumpirmar nga duna silay na-monitor nga suspected Mpox infections sa ilang dapit.

Niadtong Huwebes, Mayo 29, 2025, si Talisay City Mayor Gerald Anthony “Samsam” Gullas nikumpirmar nga dunay usa ka kaso sa Mpox ang ilang na-record. 

Apan giklaro ni Gullas nga ang pasyente nga namatay dili tungod sa virus kon dili, duna kini laing gipamati nga sakit sa lawas.

“Ang hinungdan sa iyang kamatayon kay iyahang gipamati nga sakit ug dili ang Mpox,” matod ni Gullas sa iyang gi-post nga mensahe sa social media.

Gipasalig ni Gullas nga under control ang sitwasyon ug ang Mpox mahimong ayuhon.

MANDAUE

Sa Mandaue City, ang usa ka tawo nga gidudahang natakboyan gipaubos na sa home isolation. 

Si City Health Officer Dr. Debra Catulong nagkanayon nga ang 39-anyos nga lalaking pasyente wala mobiyahe gawas sa Sugbo ug nagpatambal dayon human makadiskubre og mga sa-mad-samad sa panit.

Gi-isolate dayon siya ug gihatagan og medical ug food kit.

Gikuhaan na siya og specimen samples ug gipadala ngadto sa Department of Health (DOH) 7 nga maoy moduso ngadto sa Research Institute for Tropical Medicine (RITM) alang sa confirmatory testing.

“We’re not yet confirming the case, but we are taking every precaution. The patient did the right thing by isolating immediately,” matod ni Catulong.

Iyang gitataw ang mahinungdanon sa dinaliang isolation, consultation, ug pag-observe sa proper hygiene kay ang Mpox motakod sa skin-to-skin contact, body fluids, contaminated objects, ug gikan sa inahan nga mopahimugso sa iyang anak.

“Let’s not panic. What’s important is that we practice what we learned from COVID. If you see lesions or feel symptoms, isolate and consult a doctor right away,” matod niya.

Gidugang ni Catulong nga ang Mpox usa lang ka mild viral illness apan kini mograbe niadtong dunay gipamati o ubos og immune systems. 

Ang virus mo-develop lima ngadto sa 21 adlaw ug ang symptom molungtad sa upat ka semana.

Mga pamaagi sa paglikay: hand hygiene, face masks, ug paglikay sa daghang tawo.

Wala pay klarong tambal sa Mpox, apan saktong pahuway, hydration, ug pag-inom sa mga over-the-counter nga pain relief ang gisugyot nga buhaton.

LAPU-LAPU CITY 

Duna say usa ka lalaki sa Lapu-Lapu City ang gidudahang dunay kaso sa Mpox . 

Si City Health Officer  Dr. Agnes Realiza nikumpirmar niini pinaagi sa text message nga gipadala sa  SunStar Cebu. 

Suma sa City Epidemiology and Surveillance Unit (Cesu), ang 27 anyos nga pasyente ubos karon sa home quarantine ug nagpakita og timailhan sama sa hilanat, rashes, ug muscle pain.

Matod ni Realiza nga ang confirmatory test results, pending pa kagahapon.

Iya sab nga gitaho nga dunay tulo ka lumolupyo nga nag-edad og 20 ngadto sa 35 ang nagpakita og mga timailhan sa susamang viral infection. 

Ang mga pasyente duha ka babaye ug usa ka lalaki.

Apan gipasalig ni Realiza nga base sa nigawas nga confirmatory test results, negatibo ug ang gipamati nila resulta sa nagkalainlain nga viral infection. 

Ang health official sa Lapu-Lapu City nanawagan sa publiko nga mosunod sa health protocols nga naglakip sa kanunay nga pagpanghunaw sa kamot, pagtabon sa baba kon moubo, ug ang paglikay sa daghang nagtapok nga mga tawo.

Iya sab nga gitambagan ang matag usa nga mokonsulta sa doktor kon duna silay pamation nga hilanat nga dunay kaubang rashes ug mag-amping.

 BOHOL 

Wala pay natala nga kaso sa Probinsiya sa Bohol apan ang Provincial Health Office nipagawas na og  advisory nga nanawagan og heightened surveillance.

Samtang wala pay kompirmadong mga kaso sa Bohol, ang ahensiya nimando sa tanang rural health units, hospitals, ug local facilities nga mohimo og information drives nga mosentro sa early detection, isolation, ug prompt reporting. 

Giawhag sab ang publiko nga molikay sa magtapok nga mga tawo ug kanunay nga manglimpyo.

Sumala sa World Health Organization (WHO), ang monkeypox resulta sa Orthopoxvirus nga nasakop sa susamang pamilya sa virus nga responsable sa makamatay ug karon nawala na nga hangga. / Dugang taho gikan ni Arvie N. Veloso