Presyo sa utanon sa Cebu City misaka resulta sa tinghuwaw

Nakasinati ang Dakbayan sa Sugbo og dakong pagkunhod sa produksyon sa mga tanom hilabi na sa nag-unang mga utanon, usa ka panghitabo nga direktang gipasangil sa nagpadayon nga ting-init.

Kining pag-ubos sa supply nisangpot sa gibanabana nga 40 porsiyento nga pagsaka sa presyo sa pipila ka mga utanon, sumala sa City Agriculture Department (CAD).

Sa usa ka interbyu niadtong Biyernes, Mayo 23, 2025, gikompirmar ni CAD head Arleigh Gesta nga samtang ang kinatibuk-ang produksyon sa mga tanom sa dakba­yan ka­sagaran nagpabilin nga ma­kanunayon, ang pipila ka mga utanon nakasinati og mama­tikdan nga pag-ubos sa supply.

Kini naglakip sa talong, ampalaya, beans, lettuce, Chinese pechay, pepino, luy-a, ug kamatis.

Gipasabot ni Gesta nga usa sa nag-unang mga hinungdan sa pagkunhod sa supply mao ang naandang gimbuhaton sa mga mag-uuma nga kunhoran ang gidaghanon sa mga liso nga itanom sa panahon nga nagpaingon na ang ting-init.

Kini usa ka pagpangandam nga lakang aron makunhoran ang posibleng kadaot gikan sa grabeng kainit sa panahon.

“Kay approaching ta sa summer, init gyud na siya. Unya basin simbako mapareha ta last year nga mag El Nino na pud, so grabe og damage ang mahitabo, cost of production ana then gamay ra ang ma harvest,” pasabot ni Gesta.

Ang epekto sa pagkunhod sa lokal nga produksyon nagkagrabe tungod sa kausaban sa supply chain.

Namatikdan ni Gesta nga daghang mga mag-uuma ang mohatag og prayoridad sa mga hotel ug restaurants kabahin sa ilang limitadong produksyon ug tungod niini, malimitahan ang mga moabot sa lokal nga mga merkado alang sa publiko.

Ang mga merkado sama sa Carbon, nga nagdepende pag-ayo sa mga supply gikan sa gawas sa Dakbayan sa Sugbo, sama sa Cagayan de Oro ug Canlaon City, nakamatikod usab sa pagkunhod sa mga ning-abot nga mga produkto.

“So ang effect, nisaka gyud ang presyo,” matod ni Gesta.

Mas mamatikdan ang pagsaka sa presyo asa ampalaya, luy-a, ug pepino, mga utanon nga kasagarang adunay mas ta­as nga gidaghanon sa produksyon sa regular nga panahon.

Gibanabana ni Gesta nga sa kinatibuk-an, ang average nga pagsaka sa presyo sa mga uta­non anaa sa 40 porsiyento samtang ang gidaghanon sa produksyon nikunhod sa gibanabana nga 50 porsiyento. / JPS

Gawas sa mga estratehiya sa pagpananom sa mga mag-uuma, gitudlo ni Gesta ang ubos nga porsiyento sa pag-ulan ug ang pagkunhod sa mga tinubdan sa tubig isip dugang nga mga hinungdan sa kasamtangang problema sa supply.

Gipadayag ni Gesta nga ang pagkunhod sa supply namatikdan lang karong buwan sa Mayo ug gipaabot nga magpadayon hangtod sa katapusan sa bulan.

Nanghinaot si Gesta nga ang mga produkto gikan sa silingang Negros ug sa rehiyon sa Mindanao makatabang puhon sa madugangan ang supply sa Dakbayan Sugbo. / JPS