Lakwas Lang Manyaman Kanu deng Apu Kesa Kareng Anak (Grandchildren are More Enjoyable Than One’s Children)
Ben Madilynn
“Karing mata mung
ala pang nanu mang male
dapot lalapo karing kata-katang kutang;
Ala ka pang malit king kamatayan,
kabud mung gagad king bye
pane mung pyalung.
Ding labi mu,
ala la pang pangamanu
O mekad, e ku asanak;
Pamisambitla o pamigale
king sarili mung kawatasan,
e saryang akudta.
Sinakurap a panangis
Lilibayan tambing sagakgak;
Makibage karing akakit
O darasnan,
o daralanan,
o daramdaman,
o papagumasdan.
Nung agawa ku sanang
mandatila kang bingut;
at e na ka tumwa o dagul mu man…
E mu na sana takman ing kasakitan.
Dapot pati na kanita ing ligaya’t tula
at e na ka mabyasa
manga e na tanggap belwan,
makatud man o ali.
Layun e mu abalu ing dalan
paynturu king pakirasan.
Inya dagul ka’t layun tumwa
anti king kakung delanan,
tula man o kalungkutan –
Sulagpo kang wangis ding ayup
O kawe kang anting asan.
Dapot sana, e mu kakalingwan
Ing pibatan mung dapat ulyan.
Lugud ning Pekamayupay,
Kekata’ng Ibpa’t
Ginu ta ngan.”
“Tubung Suli” (Jaylord)
~Sinulat nang Greg Sunga Serrano
Kanitang ka-10 ning Mayu, 2005
“Parating gagale king ligaya Ku, magsikap ating masikang pamagpilit, duruku arap Ku,
deng dakilang kaladwang a reni alang angga ra Kung sasamban kapamilatan ning pamagdikil.
Deng aliwa, a darapat king pamangambul king belwan, sasamban de ing Kakataskatasang Panginwan anting metung alang kadwa, miyayaliwa karing dakal, at king pangsiklubang aske.
Dapot Aku ing gawing pamanyamba, Aku ing pamidaun, ing ampang karing pipumpunan,
ing panulung tanaman, ing makapaymbabo pamigale. Aku ing larungtaba at ing api at ing pamidaun.
Aku ing ibpa na niting sikluban, ing indu, ing antabe, at ing lakan. Aku ing dirikilan ning belwan, ing mandalise, at ing kulit a om. Aku naman ing Rig, Sama, at ding Yadyur [Aklatbelwan o Vedas].
Aku ing parasan, ing mitatas, ing ginu, ing saksi, ing karinan, ing santungan
at ing pekamal a kakaluguran. Aku ing pamaglalang at pamaglasak, ing dalerayan ding sabla,
ing pipaynawan at ing alang-anggang bini.”
~Dalit ning Kakataskatasang Panginwan,
Dangka 9 | Sunis 14-18
***
Karanasan ding pengari ing mikakayanak at pauli da sasaya la o lulungkut pauli da reti. Pangamigkyasawa na la bitasa ing kawani na la kareng pengari deng anak at mikasarili na lang pibale-bale at malakwan ;a reng pengari. Nung mako no ngan deng anak deng pengari malakwan la at ila namu keng bale da anti nung makananu lang megumpisa inyang bayu lang kasal. Ita ing malilyari.
Ing lungkut da e mu asukad at e da man balu deng anak da ing karelang panamdamang lungkut at keraklan makakalingwan na la deng pengari. Aliwa na ila reng maulaga kareng anak da at bala mu agaganaka da na la mu neng aldobeytan da, o nung atin lang kaylangan ding anak da karela.
Ing magkalub namung tula karela ila pin deng apu o deng awsan dang tubung suli. Makalungkut man, dapot ita ing katutwan. Deng apu ila namung makapangalingwan kareng sakit da lub at paginakit.
***
Masayang Kayaladwan king kanakung waling babai, Remedios B. Garcia, talaturu king Sitio Mindanao, balen ning Makabebe, a migmasusi king kayang aldobeytan napun—Setyembri 20, banwang kasalungsungan. Pagkaluban na ka sanang kalam at pakalulu ning Apung Ginu parati.
Masayang Kayaladwan mu naman king kanakung apung lalaki, JayLord G. Austria, talapagaral Vet Med king La Salle, Araneta, Lungsug ning Malabon, a magmasusi king kayang aldobeytan bukas—Setyembri 22, banwang kasalungsungan. Pagkaluban na ka sanang kalam at pakalulu ning Apung Ginu parati king kekang pamagaral at pamibye-bye.
***
Dake Talabaldugan
1.napus – ing milabas a aliwang aldo o bengi. English: the past day or night.
Alimbawa king pamangamit: “Minurang asna kasikan napus a benging pauli kami ibat king Masantul.”
***
DIPARAN at KASEBYAN
Maralas dang sasabyan da reng kabalen ing antini:
“Lakwas yang manyaman ing apu kesa keng anak.” Awsan da lang tubung suli deng apu. Ila kasing maging tubu da reng pengari neng magkyasawa ya ing anak da. Bala mu kikatubu na la keng meging punan da. Inya pin sa nung wari keng mamisali—mikatubu na la keng meging punan da.
Kabaldugan: Lakwas lang apapaulagan deng apu kesa kareng anak pauli ning mikatubu na la kapamilatan ding apu. Ila reng maging sangkan inya sasaya la, ambisan manamdaman la kareng anak da.
***
MIKANLAPIT at MISUGLUNG KABALDUGANG AMANU
1.anak – bunga ning pamisiping ding babai at lalaki, miyasawa man o ali.
2.apu – yaus kareng pengari da reng ibpa at indu.
3.apu – anak da reng miyasawa at migkyasawa at mikayanak mu naman.
4.bapa – lalaking kapatad ding pengari.
5.dara – babaing kapatad ding pengari.
6.ibpa – lumang yaus kareng tata.
7.ima – bayung yaus da kareng indu.
8.impung – lumang yaus da kareng pengari da reng pengari da.
9.inang – andam a amanung yaus da reng kalulung Tagalug kareng ima da.
10.inda – minunag yaus da reng kalulung anak da keng pengaring babai.
11.indu – lumang yaus da kareng pengaring babai.
12.lolu – yaus da reng apu kareng apu dang lalaki.
13.lola – yaus da reng apu kareng apu dang lalaki.
14.nanang – yaus da reng anak kareng taldawa kareng pengaring babai.
15.tata – bayung yaus da reng anak kareng pengaring lalaki.
16.tatang – yaus da reng anak kareng taldawa kareng pengaring lalaki.
***
Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king muirbiliuqeitpo@gmail.com mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 0905-2162-419 o keng Facetime: 0999-3654-490.
